Toelichting op de balans

Eigen vermogen

Tot het eigen vermogen van de gemeente worden gerekend het totaal per 31 december van alle reserves en het resultaat over het jaar.
Zowel algemene als bestemmingsreserves worden tot het eigen vermogen gerekend. De reden hiervoor is dat alle reserves door de gemeente vrij kunnen worden aangewend, en een eerder vastgestelde bestemming altijd door de raad kan worden gewijzigd.

Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten:

De jaarrekening 2019 sluit met een gerealiseerd voordelig resultaat van afgerond € 3.209.400 Overeenkomstig het Besluit begroting en verantwoording Gemeenten en Provincies is dit saldo afzonderlijk op de balans opgenomen.

Het verloop van alle reserves in 2019 wordt in onderstaand overzicht weergegeven:

Hierna zijn van alle reserves de aard en de reden vermeld. Tevens zijn de belangrijkste mutaties uit het boekjaar nader toegelicht. Onder “bestemming resultaat” staan de mutaties vermeld uit hoofde van de bestemming van het resultaat van het voorgaande boekjaar. De onttrekking uit de reserve kapitaallasten is een “vermindering in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd”. Zie tevens de toelichting hierna.

Op 28 maart 2017 is de Nota reserves en voorzieningen vastgesteld. Hierin is toegelicht dat in lijn met het Besluit Begrotingen en Verantwoordingen een deel van de bestaande reserves omgezet moet worden in een voorziening. De bestemmingsreserve onderhoud riolering was al omgezet in een voorziening, in 2019 is de reserve onderhoud gemeentelijke gebouwen omgezet naar een voorziening.  

Algemene reserve
De algemene reserve dient als buffer voor rekeningtekorten en wordt tevens ingezet om het algemeen weerstandsvermogen van de gemeente op peil te houden.

De belangrijkste mutaties in 2019 betroffen:

Onderhoud openbare gebouwen
De reserve is bedoeld om de jaarlijks fluctuerende onderhoudskosten van de gemeentelijke gebouwen te egaliseren. Conform de begroting wordt het saldo tussen de geraamde en de werkelijke kosten verrekend met de reserve. In 2018 is de afwijking, groot € 112.000, onttrokken aan de onderhoudsreserve. Op 18 december 2018 is het MJOP in de raad behandeld en daarmee zijn de is besloten de reserves Onderhoud Openbare gebouwen en Onderhoud Sportaccommodaties om te zetten naar een egalisatievoorziening. Dit is in 2019 voltooid, het saldo van de reserve is overgeheveld naar de VO25 voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen.

Onderhoud sportaccommodaties
De reserve is bedoeld om de jaarlijks fluctuerende onderhoudskosten van de gemeentelijke sportgebouwen te egaliseren. Conform de begroting wordt het saldo tussen de geraamde en de werkelijke kosten verrekend met de reserve. In 2018 is de afwijking, groot € 72.000, gestort in de onderhoudsreserve. Op 18 december 2018 is het MJOP in de raad behandeld en daarmee zijn de reserves Onderhoud Openbare gebouwen en Onderhoud Sportaccommodaties om te zetten naar een egalisatievoorziening. Dit is in 2019 voltooid het saldo van de reserve is overgeheveld naar de VO25 voorziening onderhoud gemeentelijke gebouwen.

(Buiten)onderhoud scholen
Deze reserve is ingesteld om groot (buiten)onderhoud van schoolgebouwen uit te bekostigen. Met ingang van 1 januari 2015 komt het buitenonderhoud voor rekening van de schoolbesturen zelf. De gemeente blijft verantwoordelijk voor het onderhoud van gymnastiekonderwijs en eventuele calamiteiten aan schoolgebouwen, hiervoor zal een deel van de reserve in stand gehouden worden. Conform de begroting wordt het saldo tussen de geraamde en de werkelijke kosten verrekend met de reserve. In 2019 is de afwijking, groot € 79.000, onttrokken aan de onderhoudsreserve. Deze reserve komt in aanmerking voor omzetting naar een egalisatievoorziening bij het herzien van het onderhoudsplan.

Onderhoud wegen
De reserve is ingesteld om op de langere termijn de kosten van het onderhoud van wegen te kunnen blijven betalen in lijn met het aanwezige beheerplannen. Conform de begroting is het saldo tussen de geraamde en de werkelijke kosten, groot € 774.000, gestort in de reserve. Deze reserve wordt omgezet naar een egalisatievoorziening bij het herzien van het onderhoudsplan. In de besluitvorming bij de 2de bestuursrapportage 2020 zal dit worden meegenomen zodat de voorziening met terugwerkende kracht per 1-1-2020 in werking treedt.

Vervanging lichtmasten
De reserve is bestemd voor de vervanging van lichtmasten op basis van de beheerplannen. Conform de begroting wordt het saldo tussen de geraamde en de werkelijke kosten, groot € 78.000, gestort in de reserve. Deze reserve komt in aanmerking voor omzetting naar een egalisatievoorziening bij het herzien van het onderhoudsplan.

Uitvoering baggerplan
De reserve is ingesteld om de kosten van het baggeren van de watergangen op basis van het baggerplan Heusden 2012-2022 te dekken. Tot het jaar 2022 wordt jaarlijks een bijdrage van € 100.000 ten laste van de exploitatie gestort. De werkelijke kosten van het baggeren worden te zijner tijd ten laste van deze reserve gebracht. Deze reserve komt in aanmerking voor omzetting naar een egalisatievoorziening bij het herzien van het onderhoudsplan.

Bovenwijkse voorzieningen
De reserve is ingesteld om kosten van bovenwijkse voorzieningen af te dekken, die ontstaan naar aanleiding van de ontwikkeling van bouwlocaties. De storting in 2019 van € 216.000 vloeit voort uit de verkopen bij Geerpark. De onttrekking 2019 van € 56.000 heeft betrekking op gemaakte bovenwijkse kosten bij de realisatie van waterbergingen in Geerpark en de Grassen.

Reserve bijdrage bedrijven GOL
Sinds 2014 wordt van bedrijven OZB ontvangen ter financiering van de gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat (GOL). Voor 2019 bedroeg deze bijdrage € 120.000.

Reserve sociaal domein
Bij de jaarrekening 2014 is een reserve sociaal domein gevormd, die gevoed wordt met eventuele meevallers op de budgetten binnen het sociaal domein. Deze reserve dient in eerste instantie om eventuele tegenvallers binnen het sociaal domein op te vangen. De per saldo onttrekking  van € 2.064.000 betreft het saldo van een storting van € 541.000, waarvan het grootste voordeel van Baanbrekers afkomstig is, en de onttrekkingen van € 2.605.000 die voor het grootste deel betrekking heeft op het onderdeel Jeugd.

Reserve IHP
Bij de vaststelling van de begroting 2020 is een reserve ingesteld voor het Integraal Huisvestingsplan onderwijs. De reserve heeft tot doel om de lasten die voortvloeien uit het vastgestelde plan gelijkmatig over de looptijd van 20 jaar te spreiden zodat dit geen schommelingen veroorzaakt in de jaarlijkse exploitatielasten. In de jaren dat de werkelijke lasten lager zijn, wordt de reserve gevoed en vice versa.

Egalisatie afvalstoffenheffing
Met deze reserve worden de tarieven van de afvalstoffenheffing geëgaliseerd. Conform de begroting wordt het verschil tussen de baten en de lasten van de exploitatie van de afvalverwijdering en –verwerking ten gunste of ten laste van deze reserve gebracht. De reserve heeft op 31 december 2018 een negatief saldo van € 1.111.000. Omdat, met dit saldo, meerjarig een negatief saldo wordt verwacht is bij de vaststelling van de jaarrekening 2018 besloten tot een storting in de afvalstoffenreserve € 237.000. Bij de 2e Berap 2019 is besloten om een extra dotatie te doen van € 863.000 uit de algemene reserve waarmee het nadelige saldo teniet wordt gedaan. In 2019 is het resultaat voor het taakveld reiniging € 31.000 positief wat nu in de reserve wordt gestort.

Aandeel verkoopsom HNG
Dit betreft de tegenwaarde van het geactiveerde aandeel verkoopsom Hypotheekfonds Nederlandse Gemeenten. De reserve bouwt jaarlijks af. De laatste onttrekking zal in 2020 plaatsvinden.

Reserve Onderhoud riolering
Bij het vast stellen van de nota reserves en voorzieningen is de toen bestaande reserve riolering omgezet naar een voorziening. In 2018 is het waterplan vastgesteld waarbij besloten is te gaan werken met een spaarvoorziening voor vervangingsinvesteringen. Nu blijkt dat niet alle componenten met de toen gevormde spaarvoorziening zuiver te registreren zijn. De bestaande voorziening moet worden gesplitst naar twee voorzieningen en een reserve. Een voorzieningen voor de egalisatie van kosten groot onderhoud en een voorziening voor het sparen voor vervangingsinvesteringen. Daarnaast moet, op grond van de voorschriften, nu een (nieuwe) bestemmingsreserve voor exploitatiekosten worden gevormd. Hiervoor moet nog een instellingsbesluit  worden genomen bij het vast stellen van de jaarrekening 2019. In het instellingsbesluit zal een plafond van de reserve worden opgenomen. Plussen en minnen in de exploitatie zullen hierop gemuteerd worden. Voor 2019 zijn dit bijvoorbeeld een hogere opbrengst rioolheffing, minder kosten voor afkoppelsubsidie en minder interne uren. In 2019 is de storting in deze nieuwe reserve € 308.000.

Reserve BCF
De reserve is ingesteld om de nadelige effecten van de invoering van het BTW compensatiefonds te compenseren. De reserve bouwt geleidelijk af. De laatste onttrekking heeft plaats gevonden in 2019.

Uitvoeringsprogramma cultuurnota
De reserve is ingesteld om een aantal activiteiten te kunnen uitvoeren, zoals het plaatsen van kleine kunstwerken in de kernen en de ontwikkeling van de kunstroute “Halvezolenlijn”. De storting 2019 is ontstaan omdat budgetten 2019 deels zijn niet zijn uitgegeven of doorgeschoven naar 2020 en pas in 2020 zullen worden afgedekt uit deze reserve.

Rood voor Groen
Uitbreidingslocaties gaan vaak ten koste van het buitengebied. De gedachte achter de Rood voor Groen regeling is dat er geld gereserveerd wordt om deze aantasting van de ruimte in het buitengebied te compenseren met een kwaliteitsverbetering in het resterende buitengebied. De stortingen in 2019 vloeien voort uit vier verschillende grondexploitaties. Dit zijn Geerpark, De Grassen, Dillenburg en De Gorsen.

Reserve kapitaallasten
Deze reserve is bestemd voor de dekking van de kapitaallasten van investeringen met economisch nut, maar met een maatschappelijk belang. De onttrekking in 2019 betreft de reguliere dekking van afschrijvingen. De specificatie van de saldi ultimo 2018 en 2019 luidt: